s Ukraynada döyüşən rus qoşunlarını yenidən ehtiyata vermək üçün Kaspi dənizi boyunca İran istehsalı olan artilleriya mərmiləri və digər zirehli texnikalar. Bu, Moskva və Tehran arasında əməkdaşlığı pozmağa çalışan Birləşmiş Ştatlar və onun müttəfiqləri üçün getdikcə daha çox problem yaradır.
The Wall Street Journal, Yaxın Şərq rəsmilərinə istinadla xəbər verir.
“The Wall Street Journal” qəzetinin rəsmiləri və sənədlərinə əsasən, yük gəmiləri son altı ay ərzində İrandan Rusiyaya 300 mindən çox artilleriya mərmisi və 1 milyon ədəd mərmi daşıyıb.
Bu məsələ ilə tanış olan insanların qeyd etdiyi kimi, bu göndərişlərlə bağlı məlumat ABŞ-a ötürülürdü.
Yaxın Şərq rəsmiləri bildiriblər ki, Kaspiy dənizi üzərindən Rusiyaya keçdiyi bilinən silahların sonuncu göndərilməsi martın əvvəlində İranı yük gəmisində tərk edib Rəsul Qamzatov, 460 metrlik rus gəmisi. O, 2000 artilleriya mərmisi olan 1000 konteyner daşıyırdı. Bu, əvvəllər xəbərsiz göndəriş idi.
“Sky News” bundan əvvəl İrandan Rusiyaya bəzi başqa göndərişlər barədə məlumat vermişdi.
İctimai yerlərdə mövcud olan gəmiçilik məlumatları göstərir ki, Rəsul Qamzatov 8 martda İranın Bəndər Əmirabad limanını tərk edib, 6 gün sonra Isə Rusiyanın Astrakhan şəhərinə gəlib. Gəmi mart ayının sonlarında yenidən İrana üzmüş və bir daha Rusiyaya yola çıxmış, cəmi bir gün limanda qalmışdı.
Gəmi Rusiyanın “MG-Flot” şirkətinə, əvvəllər “TransMorFlot LLC” şirkətinə məxsusdur. Ötən il ABŞ-ın Maliyyə Nazirliyi şirkətə sanksiya tətbiq edərək bildirib ki, onun 16 gəmisi, o cümlədən Rəsul Qamzatov, Rusiya üçün silah daşıyırdı.
Şirkət şərh vermək istəyinə cavab vermədi. İranın BMT-yə və Rusiya Müdafiə Nazirliyinə olan nümayəndə heyəti də şərh vermək istəyinə cavab vermədi. Ağ Ev məsələyə münasibət bildirməkdən imtina etdi.
ABŞ rəsmiləri bildirirlər ki, İran əsasən rusiyaya silah çatdırmaq üçün yük təyyarələrindən istifadə edir, bu isə müdaxiləni demək olar ki, mümkünsüz edir. Kaspi dənizində tədbirlər görmək isə onun sahilində yerləşən keçmiş sovet respublikalarından kömək tələb edərdi.
Bu ayın əvvəlində vitse-admiral Bred Kuper türkmənistana elan olunmamış səfər edərək bir sıra məsələləri, o cümlədən əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi və dəniz təhlükəsizliyinin genişləndirilməsi yollarını müzakirə edib. O, müzakirənin Kaspiy dənizində silah daşımalarının kəsilməsi ilə bağlı olub-olmadığını şərh etməkdən imtina etdi.
Rusiya ötən ilin yayında yardım üçün İrana üz tutdu. İran əvvəlcə Rusiyanı yüzlərlə kamikaze dronla təmin etdi və Rusiyanı 300 mindən çox artilleriya mərmisi ilə təmin etməyə razılıq verdi. 2022-ci ilin sentyabr ayından etibarən WSJ tərəfindən baxılan müqavilələrdən birində İranın Müdafiə Nazirliyi ilə Rusiyanın JSC Rosoboronexport (Rusiyanın ixrac/müdafiə ilə əlaqəli və ikili istifadə olunan məhsulların, texnologiyaların və xidmətlərin ixracı/idxalı üzrə dövlət vasitəçi agentliyi) arasında 74 mindən çox artilleriya mərmisi üçün Rusiyaya 1,7 milyon ABŞ dolları məbləğində satılacaq müqavilə göstərilmişdi.
Qeyd edək ki, bir neçə ay əvvəl ABŞ və Ukraynanın digər müttəfiqləri İranın Rusiyaya ballistik raketlər göndərməyə hazır olduğunu vurğulamışdı. Lakin ABŞ və xarici ekspertlərin sözlərinə görə, bu hələ baş verməyib.
Yaxın Şərq rəsmiləri bildirirlər ki, Rusiya hələ İranın qabaqcıl Su-35 döyüş təyyarələrini göndərməyiyib. Lakin bu yaxınlarda bir qrup iranlı Rusiyanın şərqində bu müasir təyyarə döyüşçülərini istehsal edən zavoda baş çəkib. Bu, müqavilənin irəlilədiyinin əlaməti ola bilər.
Vaşinqton Yaxın Şərq Siyasəti İnstitutunun böyük əməkdaşı Anna Borşçevskaya deyib ki, İranın Rusiya ilə münasibətləri tədricən tranzaksiyadan strateji cəhətdən irəliləyir. “Rusiya-İran münasibətlərinin geniş miqyasında rusiya indi ilk dəfə İrandan asılıdır. Tarixi bir dəyişiklikdir”.
Şərh yaz